Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Jesaja 45, 14-19 en Johannes 17, 14-26 Ontmoetingskerk Haarlem
In de hemel wordt voor jou gebeden.
In de hemel wordt met hartstocht en warmte voor jou en mij gebeden. Dat lees ik deze zondag in het Evangelie. En het is maar goed ook. Want het is kil hier beneden. Het is kil op deze zondag van het weeskind.
We hebben de afgelopen tijd bevrijding gevierd. We hebben niet alleen de bevrijding van ons land gevierd. Dat ook maar niet alleen. We hebben met Pasen de bevrijding van de doodsmachten die ons omringen gevierd. Christus is opgestaan en neemt ons bij de hand in een leven van nieuwe hoop.
Maar sinds hemelvaart is hij echt weg van ons. En de Geest van bevrijding en vernieuwing laat nog op zich wachten.
Hij is echt weg. Ik wordt er weemoedig van. Wij zijn wezen. Ik ben een wees op deze zondag omdat hij echt weg is. Ik voel me een wees. En eerlijk gezegd, niet alleen op deze zondag. Deze zondag kleurt de tijd waarin wij leven.
“De winter leek voorgoed voorbij” zongen we zojuist en vóór ons lag de volle zomer.
De winter leek voorgoed voorbij in mei 1945 toen we bevrijd werden van het afschuwelijke NAZI-regiem. De winter leek voorgoed voorbij toen Europa, na de onvoorstelbaar bloedige oorlogsjaren, zich verenigde. De winter leek voorgoed voorbij. Dat gevoel had ik ooit ook toen de Egyptische president Anwar Sadat Israël bezocht en vrede gloorde. Dat had ik ook toen de Berlijnse muur viel en ontspanning kwam. De winter leek voorgoed voorbij.
De winter leek voorgoed voorbij maar winters werd het in dit land. Winters is het in ons land, vandaag. ’t Is kil rondom en in ons midden, / in onze mond verstart het bidden.
Winters is het in ons land. Minderheden staan opnieuw in de kou. Harteloze ongastvrijheid wordt zomaar officieel beleid. Eigen volk ruikt zijn kans. De sociale media brengen ons niet bij elkaar maar zetten ons tegen elkaar op. Dat toetert zijn gelijk. Dat eist op hoge toon genoegdoening. Dat rukt de stenen uit de straat. Dat fakkelt het eigen gelijk. Dat mist elk gevoel voor nuance. Mensen zijn bang en verdeeld. Oorlog dreigt in de verte
Hij is echt weg en wij zijn wezen. Hij is echt weg. Hij is een God die verborgen is. Dat zei Jesaja al. Voorwaar, u bent een God die zich verborgen houdt! Dat voelen we vandaag. Dit is de zondag van het weeskind.
In onze mond verstart het bidden maar er wordt voor jouw gebeden.
Johannes 17 is één groot gebed. Het is een gebed van Jezus tot zijn Vader. Hij bidt voor zijn leerlingen. Hij bidt voor hen omdat hij de ontreddering begrijpt die hen overvalt, de kou voorziet die zij te verduren krijgen, de eenzaamheid omdat Hij weg is en God verborgen. Dat gebed van onze Heer klinkt door tot op vandaag. In de hemel wordt gebeden voor jou en mij omdat kwaad zomaar, zomaar de kop op steekt. In de hemel wordt gebeden voor jou en mij omdat je ook zelf zomaar wordt verleid door eigenbelang, gestuurd door angst voor verlies. Als er in de jaren dertig van de vorige eeuw niet zoveel armoe was geweest, dan zouden er ook niet zoveel NSB’ers zijn geweest. Dat las ik afgelopen week in een artikel over goed en fout voor de oorlog. Het kan zomaar weer gebeuren.
In de hemel wordt voor jou en mij gebeden dat wij niet worden overweldigd door het kwaad in de wereld en het kwaad in onszelf.
In de hemel wordt voor ons gebeden dat wij één zullen zijn zoals Jezus en de Vader één zijn.
In de loop van de kerkgeschiedenis heeft de eenheid onder de gelovigen telkens weer te lijden gehad onder menselijke factoren van eigenbelang en grootheidswaan. Dat vocht met hartstocht voor eigen gelijk. En ook in de wereld is de eenheid nog ver te zoeken.
Opdat zij allen één zijn. Dat gebed is gehoord en beleden in de oecumenische beweging. Het is de lijfspreuk van de wereldraad van kerken. Tegelijk staat de eenheid tussen de oosterse en de westerse kerk vandaag weer onder grote druk.
Maar de eenheid waar Jezus om bidt gaat verder en reikt dieper dan de organisatorische eenheid van de kerken, hoe mooi het ook is als breuken van vroeger worden geheeld en hoe goed het ook is dat kerken zich zoveel mogelijk verenigen..
De eenheid waar Jezus om bidt is de diepe en geestelijke verbondenheid met God en met Jezus en daarin met elkaar. In de hemel wordt gebeden dat de diepe verbondenheid met God en met elkaar blijft en vrucht draagt.
In zijn gebed noemt Jezus dat eeuwig leven. Het eeuwige leven is dat zij U kennen, bidt hij. Eeuwig leven is niet oneindig leven na onze tijd. Eeuwig leven is leven met de Eeuwige, is verbondenheid met de Eeuwige. Het is leven in Gods hand. Het is een koepel die ons hele leven omspant tot over de grenzen van je aardse bestaan. Die verbondenheid, dat eeuwige leven is ons gegeven en Jezus bidt dat het bewaard blijft in het zwaar geweld van de tijd en het zwaar geweld van de wereld waarin wij leven.
En hij bidt dat wijzelf die eenheid met God koesteren en behoeden en verder dragen in ons leven en overdragen aan onze naasten. Dat allemaal wordt in de hemel gebeden over ons en voor ons opdat wij staande blijven en moed houden, geloof, hoop en liefde.
Dit is de zondag van het weeskind. En wij, wij kunnen zo goed meevoelen met de profeet als hij bidt: Werkelijk, U bent een God die zich verborgen houdt. Hij is verborgen voor jou en mij, weeskinderen als we zijn.
Mensen genoeg voor wie hun god helemaal niet verborgen is. Die brengen hun god triomfantelijk in stelling. Die richten een gouden beeld voor hem op. Kijk. Onze god is de god van de judeo-christelijke traditie. Onze god is ons eigen. Onze god is blank en westers. Mensen genoeg voor wie hun god niet verborgen is,
Maar voor ons, weeskinderen als we zijn, is God verborgen. Je kunt Hem niet in stelling brengen voor je eigen gelijk. Hij bevestigt niet jouw vrijheid, je comfort en je bezit. Dat niet. Dat niet maar wat dan wel?
Voorwaar, u bent een God die zich verborgen houdt, bidt de profeet. U bent een God die zich verborgen houdt, de God van Israël, een bevrijder.
Garantie voor de comfortabele vrijheid voor ons eigen, dat is God niet. Een bevrijder, dat is Hij wel.
Er is een verschil tussen vrijheid, vrijheid voor ons eigen, en bevrijding. Ooit zijn wij van een afschuwelijk NAZI-regiem bevrijd. Dat regiem stond voor eigen volk, zuiver bloed en vreemd moet weg, de jood moet dood. We zijn er met bloed, zweet en tranen van bevrijd. Vrijheid is ruimte voor je zelf. Bevrijding is onderdrukte mensen bevrijden. Bevrijding is schuld verlichten. Het is wie gevallen is op de been helpen, wie arm is uitkomst bieden.
De tekst van Jesaja kan ons, weeskinderen, nieuwe moed geven.
God is verborgen en Hij is een bevrijder.
Het lijkt een tegenstelling maar als we even verder lezen, wordt het ons duidelijk. Daar klinkt:
Dit zegt de HEER, die de hemel geschapen heeft en de aarde gemaakt, niet als chaos maar als woonplek: Ik heb niet in het verborgene gesproken. Ik ben de HEER, al wat ik zeg is rechtvaardig.
De God die verborgen is, die jij niet is stelling kunt brengen voor je eigen positie, je eigen heilige gelijk, die God heeft niet in het verborgene gesproken. Dat Woord hebben we ooit ontvangen. Dat Woord schept orde, behoedt ons voor chaos. Koester dat Woord. Neem er geen loopje mee. Buig het recht niet krom uit eigenbelang. Behoedt wie weerloos is. Doe het en je zult leven.
In de hemel wordt voor ons gebeden, vandaag. In de hemel wordt voor ons, weeskinderen die zo kunnen lijden onder de kilheid in de wereld, gebeden. Lieve Vader, laat die kinderen van U en van Mij, laat hen allen één zijn.
Laat heb één zijn met U en met Mij. Breng hen samen in die eenheid. Bewaar hen in die eenheid. Dat ze er door gesterkt worden. Dat ze er door staande blijven. Dat ze zich weren durven tegen het kwade in de wereld. Dat wordt in de hemel gebeden voor jou en mij. Dat wordt gebeden voor ons.
Die eenheid wordt ons gegeven. Die eenheid zal vrucht dragen. Die eenheid biedt hoop voor ons en heel onze wereld.
Amen