Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Johannes 20, 24-31 Beloken Pasen Oude Kerk Heemstede
Was Thomas ongelovig?
Alleen als ik de wonden van de spijkers in zijn handen zie en met mijn vingers kan voelen, en als ik mijn hand in zijn zij kan leggen, zal ik geloven, zegt hij.
Hij heeft er tot op vandaag een bijnaam aan overgehouden: De ongelovige Thomas.
Was hij dat? Was Thomas ongelovig?
Hij was er niet bij op de eerste dag. Waar was Thomas eigenlijk vorige week?
Hij was er bij op weg naar Jeruzalem. Laten wij met Jezus sterven, zei hij tegen zijn medeleerlingen.
En hij was er bij op witte donderdag. Ik weet het zeker. Op de Witte Donderdag was hij er bij toen Jezus het brood nam en brak en zei dat Hij zijn leven gaf voor het geluk van de mensen. Hij was er bij toen Jezus de beker hief op het heil voor de wereld.
Op de Goede Vrijdag was hij er ook. Ik weet wel dat ze allemaal vluchtten in de eerste schrik toen de soldaten kwamen. Ook Thomas was geen held, wie wel? Maar ik denk dat hij als Petrus van verre volgde en als Johannes stond onder het kruis.
Waar was Thomas op Pasen? Waarom was hij er niet toen de discipelen, angstig nog, beschaamd omdat ze in de steek gelaten hadden, aarzelend maar toch Pasen vierden? We hebben de Heer gezien, zeiden ze. Waar was Thomas?
Het staat niet geschreven in het Evangelie maar ik denk zo maar dat hij ronddwaalde in Jeruzalem. Hij dwaalde door de straten waar nog maar even geleden de mensen uitzinnig riepen kruisig hem. Hij kijkt naar het hoge gerechtshof waar de soldaten zijn Heer bespotten en martelden. Hij tast met zijn vingers langs de muren van de stad die getuigen zijn van alle last en lijden van de wereld.
Thomas loopt met Pasen in Jeruzalem waar sinds 7 oktober oude wonden zijn opengereten. Het volk lijdt onder eeuwen Jodenhaat. Thomas loopt in Jeruzalem waar vandaag bitter geleden wordt, waar gijzelaars worden gemist en kinderen betreurd. Thomas loopt rond in Jeruzalem waar haat met haat beantwoord wordt. Daar broeit de wrok. Dat stikt de moord. Thomas wordt omgeven door een kringloop van geweld. Thomas loopt rond in Gaza waar duizenden kinderen sterven onder het bommentapijt van een domme machtspoliticus. Thomas bezoekt het Holocaustmuseum en voelt de pijn tot op vandaag. En hij hoort de demonstranten hun grote gelijk schreeuwen over de hoofden van broze kwetsbare overlevenden. Hij merkt de Israëlische president op die verzuimt het leed van Gaza te benoemen. Thomas ziet hoe de mensen zich ingraven. Groot gelijk allemaal. Blinde haat overal. Thomas ziet zoveel verdriet met Pasen.
Thomas heeft een tweede naam. Nee, dat is niet Thomas, de ongelovige
Het is: Thomas genaamd Didymus. Thomas genaamd tweeling. Het staat er met nadruk bij
Zoals Simon “Petrus” wordt genoemd, zo wordt Thomas “Didymus” genoemd.
Waarom wordt Simon Petrus genoemd? Was dat omdat hij van zichzelf zo’n stevige rotsman was? Nee, het zegt niets over Petrus karakter, het zegt alles over Petrus bestemming. Hij is bestemd om rots te zijn. Dat wordt zijn taak en verantwoordelijkheid.
Precies zo wordt Thomas Didymus genoemd. Die naam duidt niet zijn karakter aan maar zijn bestemming. Hij is niet een aartstwijfelaar zoals sommigen menen. Nee, hij is geroepen om ook de andere kant te laten zien. En hij is als het ware de tweelingbroer van zijn gestorven Heer.
Hij voelt mee met diens lijden tot op vandaag. Hij wil dat. Hij wil dat met hart en ziel
Alleen als ik de wonden van de spijkers in zijn handen zie en met mijn vingers kan voelen, en als ik mijn hand in zijn zijde kan leggen, zal ik geloven!
Jij was er wel met Pasen, jij en jij ook en jij misschien niet. Het was Pasen. Heb je niet gedacht aan de droevige, gespannen tijd waarin we leven met alle grote gelijk en alle geweld waarmee dat bevochten wordt. Het is Pasen. Heb je niet gedacht aan je kind dat viel, of aan je lief die je verloor? Heb je niet gedacht aan de duizend onschuldige gedode kinderen in onze wereld. Thomas wil dat niet vergeten. Hij wil weten of de Heer daar is, waar geleden wordt. Hij wil weten of de merktekens er zijn, de tekens van mislukking, het teken van het kruis dat vandaag wordt opgericht. De doden in hun graven hebben daar recht op. De doden die zo gemakkelijk worden vergeten hebben een Naam en die naam staat geschreven in de merktekens van de spijker. Jij krijgt je kind niet terug en jij je lief niet. Maar wel zijn ze geschreven in de hand van de gekruisigde.
Ach nee, Thomas vraagt niet om wetenschappelijk bewijs! Hij vraagt om het teken van mededogen, hij vraagt om liefde voor doden en levenden, levenden en doden. Thomas heet niet voor niets Didymus.
Ons geloof is niet een soort onverwoestbaar vitalisme. Geloof is houvast zoeken te midden van de verwoesting. Geloof is houvast zoeken als de bloemen en de vogels die geroepen zijn God te roemen worden verdord en gedood. Geloof ziet de puinhopen niet over het hoofd, de graven en de kerkers, de sloppen en het vuil. Thomas wil de wonden aanraken omdat hij Gods mededogen wil voelen met alle mensen die in lijden in de oorlog, in de honger, in de kwetsbaarheid van ons bestaan
Met Pasen was Thomas niet in de kerk. Maar vandaag is hij er wel.
En Thomas hoort dan, net als wij allemaal: Voel de merktekens van de spijkers. Raak mijn wonden aan. Wees niet ongelovig. Geloof.
Ik denk niet dat onze Heer Thomas terechtwijst. Nee. Hij komt Thomas tegemoet. Niet alleen Thomas trouwens, Hij komt ook jou tegemoet en mij. Hij komt ons geloven dat door alle geweld, alle pijn en rouw aan het wankelen wordt gebracht, tegemoet.
Ik denk ook niet dat onze Heer Thomas een onomstotelijk bewijs wil leveren. Jou en mij ook niet. Hij troost Thomas met zijn wonden. Hij troost Thomas en ons met de tekens van zijn liefde.
De diepste betekenis van Pasen is bestemd voor mensen die de hoop bijna verliezen. De diepste betekenis van Pasen is bestemd voor mensen die verdriet hebben. Midden in dood en verdriet is de Heer bij je is. Zijn wonden kunnen jou troosten.
En Hij leert Thomas. Jezus leert Thomas dat hij geroepen is die liefde te beantwoorden.
Open je hart voor God. Midden in het leven moet je willen weten van de dood. Midden in de dood moet je willen weten van het leven. Vergeet tussen alle levenslustigen de ellende niet. Maar vergeet ook te midden van verdriet en rouw niet dat dat de Levende juist daar bij je is.
Beantwoordt mijn liefde, zegt Hij. Raak mijn wonden aan, zegt Hij. En precies dat is wat wij ook elkaar moeten doen. Raak de wonden aan. Niet om ze open te rijten maar om ze te koesteren en te behoeden voor geweld.
Ik zie het gebeuren waar Joden en Palestijnen, christenen en moslims om te beginnen voelen waar de pijn van de ander is. Ik zie het gebeuren als een Palestijnse arts die drie dochters verloren heeft in een Israëlisch bombardement, weigert te haten maar opkomt voor verzoening, voor mededogen en voor gerechtigheid.
Vandaag is Thomas in de kerk
Didymus wordt hij genoemd, tweeling. Een mensenkind dat geroepen is ook de andere kant te zien en niet te vergeten.
En jij bent in de kerk, jij en jij.
En speciaal tegen ons zegt Hij: Je bent gelukkig. Je bent gelukkig als je niet ziet en toch gelooft.
Je bent gelukkig als je in donkere tijden blijft vasthouden aan de liefde en het mededogen van God.
Wat betekent Pasen? Wat betekent Pasen als je somber bent om wat gebeurt in onze wereld. Wat betekent Pasen als je kind zegt dat ze gedeprimeerd raakt om wat gebeurt in onze wereld. Pasen betekent voor mij dat je vanuit je tenen blijft geloven dat Gods goedheid groter is dan ons menselijk tekort. En dat jij en ik geroepen zijn om die goedheid en liefde te beantwoorden met ons geloof in zijn liefde. Dat is de dragende grond onder ons bestaan.
Wordt gelovig. Kijk niet weg. Raak de wonden aan. Die van de ander en die van je zelf. Ontferm je. Wees betrokken. Blijf vasthouden aan de Messias die Gods mededogen belichaamt. En blijf hem navolgen in de zorg voor allen die nu lijden, de mensen, de dieren en heel Gods schepping
en geloof dat dit zin heeft en toekomst biedt. Je ziet het niet, nu niet, nog niet maar de liefde en het mededogen van de Eeuwige is in onze wereld. Je bent gelukkig als je dat geloven kunt. Je bent gelukkig als je dat gelooft.