Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Jeremia 31, 3--34 Kerkcentrum Holy Vlaardingen
Dat nieuwe verbond, dat God bij monde van zijn profeet Jeremia belooft, komt het er ooit nog eens van?
De dag zal komen, zegt Jeremia, de dag zal komen dat De HEER met Israël en Juda een nieuw verbond zal sluiten. En de goede regels van dat verbond worden dan in het hart geschreven. En niemand hoeft er meer aan herinnerd te worden. Niemand hoeft er meer op gewezen te worden want ze volgen die regels uit zichzelf, ze kennen de HEER, de bron van hun bestaan, vanbinnen.
Ooit zal die dag komen, die dag van het nieuwe verbond. Jeremia kan er, bij wijze van spreken, niet op wachten want tot op vandaag lijdt hij onder de harde koppen en de stenen harten van zijn volksgenoten.
Jeremia is een van de grootste profeten in Israël. En meer dat enig ander profeet belichaamt hij de woede, de wanhoop en het verdriet van de Eeuwige over zijn mensenkinderen.
Je hebt de vreemdeling, de wees en de weduwe onderdrukt, zegt hij. Je hebt de asielzoeker tot zondebok gemaakt. Je hebt de jeugdhulp een sluitpost gemaakt op je begroting en de toeslagmoeder met je wetten gefnuikt. Je hebt wierook gebrand op het altaar van de afgoden. Je hebt je overgeleverd aan de machten van de markt. Als jij maar lekker kopen en consumeren kan, is verder alles best. Als ze de zomerpret , de wintersport en de barbecue maar met rust laten, ben jij tevreden. Je hebt mijn land geen rust gegund, zegt hij. Dat ploegt en mest eindeloos. Dat spuit het gif mateloos. Dat stoot het met tonnen tegelijk uit de schoorsteen.
Hij zegt nog zoveel meer. Hij slaat als een moderne actievoerder een pot aan scherven om te demonstreren hoe de Eeuwige wil doordringen tot al die botte koppen. Hij sjouwt met een juk door de straten omdat hij de loodzware gevolgen voelt van het zorgeloze dansen op de vulkaan. Hij wordt voor oud vuil uitgescholden en bedreigd want veel te radicaal. Hij doet aan politiek in de tempel en krijgt het op zijn brood. Alle verdriet, alle woede en wanhoop om wat in de wereld gebeurt, draagt hij op zijn schouder. Hij is met Gods verdriet bekleed.
Maar hoor, vandaag mag Hij een belofte van de Eeuwige doorgeven aan ons mensen.
De dag van het nieuwe verbond zal komen. De dag zal komen dat God zelf Zijn wet in het hart van de mens zal schrijven, Zijn Geest in hun binnenste zal leggen. En dan zullen de mensen van binnenuit, uit zichzelf doen wat God is en de Eeuwige van ons vraagt. De dag zal komen dat Jeremia niet meer hoeft te profeteren om de mensen wakker te schudden. De dag zal komen dat Hij niet meer hoeft te demonstreren om tot de botte koppen door te dringen. Nee, allen kennen de Eeuwige. Allen doen uit zichzelf wat goed is.
De dag zal komen. De dag van het Nieuwe Verbond.
En dan zal Europa geen miljarden hoeven toe te voegen aan de defensie want de orthodox christelijke tsaar Wladimir Poetin weet van binnenuit wat werkelijke “mir”, werkelijke vrede inhoudt.
En Gaza kan opademen en leven wat Israël beseft van binnenuit wat de Eeuwige, de God van Abraham Isaak en Jakob bedoelt als Hij het land geeft aan de mensenkinderen om in vrede te leven
Het land, het arme land zal rust worden gegund en geen boze boer die alles wil laten zoals het is, zal met zijn dikke trekker verhaal gaan halen bij angstige politici. Geen asielzoeker zal meer worden gemangeld, geen toeslagenouder vermorzeld want politici weten van binnenuit wat rechtvaardig is en de Eeuwige van ons vraagt.
Als de dag komt, de dag van het Nieuwe Verbond dan zoek je niet langer de grenzen van de wet voor eigen profijt, sluit je niet langer compromissen met je zelf. Je doet uit jezelf van binnenuit wat goed is en recht in de ogen van de Eeuwige. Hij doet dat dan. En zij. Jij ook. Ik ook. Ik eindelijk ook.
De dag zal komen, de dag van het nieuwe verbond.
“Mensen zijn niet in staat om zichzelf te verlossen, om de ziekte van hun hart te genezen. De ziel aanbidt wat haar kwelt. Mensen, kunnen ze overgemaakt worden? De profeet kan mensen een nieuw woord geven maar niet een nieuw hart. God is het die de mensen een hart moet geven opdat zij weten dat Hij God is. Profetie is niet Gods enige instrument. Wat profetie niet kan, zal het nieuwe verbond bewerken: de volkomen transformatie van ieder mens.” (Heschel in De Profeten pg v180)
Dat nieuwe verbond, dat God bij monde van zijn profeet Jeremia belooft, komt het er ooit nog eens van? Jeremia dacht dat het zou gaan gebeuren als de lijdenstijd van Jeruzalem in Babel zou zijn volbracht. Hij troost zijn arme volk dat zichzelf zo in de nesten had gewerkt ermee. ). Rachel weent nu in Rama, maar haar tranen zullen worden gedroogd Efraïm heeft nu verdriet, maar zal opnieuw een zoon van de Eeuwige worden.
Maar ach, tot op vandaag huilt Rachel om haar kinderen. Rachel huilt om de kinderen in kibboets Be-eri die door Hamas zijn verkracht en vermoord. En ze huilt om alle kinderen in Gaza die de hongerdood sterven. Tsaar Wladimir onderdrukt met zijn boevenbende het arme volk. Europa bewapent zich tot de tanden. De aarde kreunt onder onze win- en spilzucht.
Is de Eeuwige zijn belofte vergeten? Dat nieuwe verbond van Hem. Komt het er ooit nog eens van?
Het is buitengewoon stoutmoedig dat de gemeente van Christus de Bijbel, het goede woord van God onderverdeelt in het Oude en het Nieuwe Testament. Dat we dit doen ontlenen we aan die dwarse profeet Jeremia. Hij profeteerde immers dat er een nieuw verbond zou komen, in de woorden van de Lutherbijbel die we ieder jaar horen in de Mattheuspassie. Ein neues Testament.
De beker die onze Heer heft bij het avondmaal is de beker van het nieuwe verbond, het nieuwe testament in zijn bloed tot vergeving van zonden. Jullie kennen deze tekst uit je hoofd.
Is dat het? Is dat het nieuwe verbond dat Jeremia voor ogen had toen hij profeteerde dat de Eeuwige zijn wet in ons hart zal schrijven en wij allemaal van binnenuit zijn getransformeerd en toegewijd aan de Eeuwige en aan wat goed is en Hij van ons vraagt. Is dat het? Die beker die het bloed symboliseert dat Hij op het kruis vergoot.
In het gesprek tussen de synagoge en de kerk is dit een heikel punt. De synagoge kijkt uit het raam en ziet de transformatie niet waar Jeremia zo naar verlangt en die Hij namens God belooft. Wij wel?
Nee, jij en ik zien die transformatie ook niet. Nog niet, niet.
Maar op de nagel van een duim geschreven luidt de kern van het Evangelie dat God zijn arme volk dat zichzelf voortdurend in de nesten heeft gewerkt, niet vergeet en een nieuw verbond met hen sluit.
De basis van het Nieuwe Verbond is, ook al bij Jeremia, de vergeving van de zonden.
Ik zal hun zonden vergeven en nooit meer denken aan wat ze hebben misdaan.
Wat jammer dat deze termen zo afgesleten zijn en beduimeld door vrome praatjes.
Je wordt verlost van het schuldige verleden. Je wordt verlost van alles wat je hebt misdaan en wat is misgegaan. Dat is een bevrijdende kracht. Dat is een nieuw begin voor angstige, moedeloze mensen. Dat is een vlam van hoop voor deze aarde die ooit zal worden getransformeerd tot een bloeiende tuin van vrede en recht.
De gemeente van Christus, jij en ik in deze gemeente, leven van het geloof dat dit nieuwe verbond door Hem gesloten is met brood en wijn dat we samen delen. Dat brood en die wijn is de vrucht van de graankorrel die in de aarde valt en sterft.
De vrucht van de graankorrel is het Godsrijk waarin mensen tot hun recht kunnen komen. De vrucht is dat wij, nabestaanden van Jezus, tot ons recht komen.
Nu vandaag, temidden van alle angsten en zorgen kunnen wij ons laten bevrijden van heel veel angst en kramp door de verbondenheid met Christus. Die verbondenheid leert ons dat er lijden is, leert ons dat mensen worstelen, leert ons om er te zijn voor wie lijden onder eenzaamheid en tekort. Los durven laten en vertrouwen op de Eeuwige die jou draagt, geeft jouw leven nieuwe kans en nieuwe vrucht. Misschien minder banksaldo minder groei en perfectie minder consumptie maar wel meer wat eeuwigheidswaarde heeft: Vriendschap, vreugde, verbondenheid met God. en met elkaar. Zo vruchtbaar is de dood van Jezus.
Dat nieuwe verbond, komt het er nog eens van?
Onze Heer heeft dat nieuwe verbond met ons allen gesloten toen Hij als een graankorrel in de aarde ging. Jij en ik worden uitgenodigd om er nu alvast uit te leven. Jij en ik worden uitgenodigd om nu hoopvol van binnenuit te leven wat goed is de Eeuwige van ons vraagt.