Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Jesaja 40 en Johannes 1, 19-28 Oude Kerk Heemstede
Is Hij hier ook, vandaag, terwijl wij het niet in de gaten hebben?
Midden onder U staat Hij die Gij niet kent, werd zojuist gezongen. Het is een zin uit het Johannes-evangelie. Johannes zegt het tegen het vrome volk dat hoopt dat God zijn Messias zenden zal om het uit barre ellende te verlossen.
Midden onder U staat Hij en je kent hem niet.
Is Hij hier ook vandaag terwijl wij het niet in de gaten hebben? Waar dan en hoe ziet hij eruit?
Dat willen we wel weten want ook wij hebben weet van angst en nood in de advent
Vandaag is het de tweede zondag van advent.
Het woord advent betekent komst van de Heer. En die komst belooft hoop en toekomst voor ons mensen. Maar nu vandaag lijkt het precies de andere kant op te gaan. Nu vandaag is die toekomst onzeker en angstig.
Het laatste VN rapport over het klimaat is somber. Dat gaat van anderhalf naar twee naar drie graden. Op de top in Dubai spant het er om. Komt er een keer of houden we vast aan welvaart op de korte termijn. Veel politici gaan voor het laatste. We gaan geen miljarden spenderen aan het klimaat terwijl mensen geen huis hebben om in te wonen en geld tekort aan het einde van de maand.
Veel mensen in Nederland zijn onzeker over de toekomst. Ze zien alles voor hen achteruit gaan in plaats van vooruit. Vertrouwde buurten veranderen. Vertrouwde verbanden gaan teloor. Het maakt mensen onzeker, boos, wanhopig. Wordt het nog een keer goed voor ons gewone mensen, zonder overlast van al die buitenlanders? Is er een huis voor mijn kind? Krijgen we zorg op onze oude dag? Mensen zijn ook bang. Is er nog wel een plekje voor mij als ik geen echte Nederlander ben? Dat bubbelt in eigen kring. Dat leest eigen gelijk. Jij ook, ik ook. Angstig volk dat zijn hart vasthoudt. Angstig volk dat zekerheid zoekt en controle, dat grip zoekt op de werkelijkheid maar zo moeizaam begrip heeft voor elkaar.
Wie geeft ons moed en vertrouwen? Wie?
Midden onder U staat Hij die Gij niet kent, zegt Johannes.
Is Hij hier ook, vandaag, terwijl wij het niet in de gaten hebben?
Laten we maar eens rondkijken.
Waar zullen we beginnen? Laten we beginnen waar Johannes begint. Johannes doopt in Bethanië aan de overkant van de Jordaan, lezen we in het Evangelie. Dat is een nauwkeurige plaatsbepaling maar je zult het op de kaart niet kunnen vinden. Bethanië betekent huis van de arme. En de overkant van de Jordaan is de plaats waar het beloofde land niet is.
Maar dat is dan ook precies de plek waar wij nu zijn. Hier verzamelt zich volk dat oversteken wil naar een betere toekomst, vrede met God en de mensen, harmonie, geluk en wat niet al.
En dan dompelt Johannes je om te beginnen in het water want er moet zoveel gezuiverd worden in jou wat een goede toekomst in de weg staat. Alle controledrift en eigenbelang, alle gesloten wereldbeelden en vastgeroeste denkbeelden moeten worden weggewassen. Dat valt niet mee. Want dat zit ook bij jou en mij voor in de kop. Komt het daar misschien door dat Hij in ons midden is maar wij het niet in de gaten hebben?
Wanhopige en bange mensen willen de Messias ontmoeten. Volk snakt naar perspectief. En ze vragen: Johannes, ben jij soms de Messias? Johannes, ben jij de oplossing van onze problemen en het antwoord op onze vragen. We willen graag een prediker die met oplossingen komt. We willen graag een voorganger die ons met vaste hand leiding geeft. En telkens weer zijn er ook predikers en voorgangers die dat verlangen naar zich toe wisten te trekken. Tot op vandaag weten volksmenners volksstammen te begeesteren. Volg mij en jouw vijanden worden verslagen. Volg mij en jouw problemen worden opgelost.
Johannes, ben jij onze Messias?
Maar Johannes zegt met nadruk: Ik ben de Messias niet.
Maar Hij staat in jullie midden. En je kent Hem niet. Hij staat in jullie midden en je hebt het niet in de gaten.
Pas op voor de mensen die zeggen dat ze het zijn. Pas op voor de mensen die zeggen of pretenderen dat ze al jouw hoop en verlangen kunnen vervullen. De wereld zou er beter uitzien als wereldleiders minder de pretentie zouden hebben de hele wereld te verlossen.
Ik ben de Messias niet, zegt Johannes. En laten jij en ik het Hem maar nazeggen. Ik ben de Messias niet. Partners in een huwelijk moeten niet denken dat ze elkaars Messias moeten zijn. Vaders denken soms dat ze God zijn en hun kinderen denken het ook. Maar ze zijn het niet. De wereld, je eigen leven, je huisgezin en je huwelijk, je werk en de kerk kan er alleen maar beter van worden als mensen beseffen: Ik ben de Messias niet.
De mens is als gras, zei Jesaja al. Breekbaar ben ik en kwetsbaar als een veldbloem. En jij ook. Ik ben mijn bestaan niet zeker. Jij ook niet. Ja, we doen er wel van alles aan en hier in Heemstede met geld op de bank en huizen als kastelen, lukt het aardig. En je zou wel willen dat iedereen een vaste baan en plek heeft. En je zou wel willen dat mensen met een beetje pech niet heen en weer gesold worden van flex naar flex en soms ook van slaapmatras naar slaapmatras. Al die mensen, al die mensen, met geluk dat ze niet verdiend hebben en pech die hen zomaar is overkomen, al die mensen zijn hun bestaan niet zeker. Je kunt niet alles maken. Jij niet, ik niet. Ik ben de Messias niet
En toch. Midden onder ons staat Hij…
Dat geheim is altijd vermoed en meegedragen in onze traditie. Dat wortelt al in Israël waar het verhaal wordt verteld dat de Messias incognito onder ons is. In een minste broeder ben ik, zegt Jezus zelf, een hulpvrager, hongerlijder, ziekenverpleger, vriendin, vriend, dominee, dokter, pastoor.. Het kan allemaal. Zolang ze het zelf maar niet denken of zeggen…
In jouw fijnste uur, in jouw blakende gezondheid, maar ook in je diepste nood en hoogste verlangen kun je oog in oog staan. Midden onder U staat Hij die jij niet kent.
Nog niet.
Maar misschien wordt het zichtbaar in die ander die op jouw weg komt en in wie het gelaat van de Messias oplicht. Waar is Hij te vinden? In het huis van de arme met wie jij delen moet. Bij het diepe water waar jij doorheen moet. Waar is Hij te vinden? In deze verwarrende tijd die wij samen doorstaan en waarin wij voor elkaar een stut en steun kunnen zijn.
Ik ben de Messias niet, zegt Johannes. Maar hij zegt er nog iets bij. Hij zegt dat hij een stem is die roept. Hij roept woorden uit de profeet Jesaja. Dat knoopt aan bij heel Jeruzalem’s verwachting. Johannes wijst af van zichzelf. Hij verwijst naar wat God in een mensenleven kan bewerken aan moed en creativiteit, aan verbondenheid en hulpvaardigheid. En daarmee troost hij de mensen.
Jij en ik zijn de Messias niet. Maar wel kunnen we in deze advent bidden om zijn komst en ons troosten met alle tekenen en liefde die Hij doet.
Een Palestijn en Israëli reiken elkaar de hand en delen samen hun verdriet, hun verlangen en hun hoop. Het is klein maar het gebeurt. In buurttafels praten mensen samen en luisteren ze zonder oordeel, delen wat hen zo bezig houdt. Het is klein maar het gebeurt. Mensen slaan van onderop de handen ineen voor het klimaat. Doen meer, gebruiken minder. In buurtkerken is iedereen welkom en vallen sociale klassen weg. Het is klein maar het gebeurt. Vluchtelingen krijgen taalles en oog in oog met elkaar herkennen mensen een zuster en broeder.
En wij worden door Jesaja geroepen die zuster en broeder te zijn.
wij worden geroepen om naar Gods grote geheim te wijzen dat zichtbaar is geworden in dat Kind dat al Gods liefde bij ons mensen heeft gebracht en ons heeft voorgedaan. Niet alleen toen maar ook nu want midden onder ons staat Hij.
Terwijl wij het niet in de gaten hebben is Hij onder ons. Gods Geest kan ons de ogen openen. Hij werkt met zijn Geest in de harten van mensen. En soms ineens licht dat op in jouw leven. Dan komt de dag dat je zeggen kunt: Ik had het niet in de gaten maar midden onder ons is Hij.
Amen.