Home		Preken			Contact: Jan C. Bos Wagnerkade 59, 2102 CT Heemstede T  023 5332455 E jancbos@antenna.nl
	Zondag 9 juli 2023 Zacht tegen hard Matteüs 11,25-30 Verbondskerk Vijfhuizen Kom bij mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan. Neem mijn juk op je. Dan zul je rust vinden voor je ziel. Dat zegt Jezus vanmorgen in het Evangelie. Het is een overbekend woord. Ik weet het. Maar het raakt me diep want ik ben vermoeid en ga onder lasten gebukt en ik zoek rust voor mijn ziel. En ik denk zomaar dat dit voor jullie ook geldt. Want we leven in een gespannen, angstige tijd. Het lijkt ook of problemen steeds meer toenemen en steeds moeilijker op te lossen zijn. Er moet zoveel veranderd en aangepast worden en wat betekent dat dan voor mij? Boeren vrezen voor hun bedrijf en burgers voor hun baan. De jongeren kunnen geen huis vinden, lichamelijk en geestelijk kwetsbaren geen plek. De universiteiten hebben extra psychologen in dienst om overbelaste studenten bij te staan. Het lontje is heel kort. Niet alleen politici maar ook hulpverleners, treinconducteurs en politieagenten worden geïntimideerd en bedreigd. De oorlog dreigt voortdurend en de klimaatverandering spookt door mijn hoofd. Ik maak me zorgen om de toekomst van mijn kleinkinderen. Jezus, kan jij die zorgen van me afnemen, soms? Wat bedoel je toch met dat juk? Wat bedoel je als je het hebt over rust voor mijn ziel? In de mij nog vertrouwde traditionele vertaling zegt Jezus dat je rust voor je ziel zult vinden. Je zult werkelijk rust vinden, zo klinkt het in onze nieuwe Bijbelvertaling. Dat is natuurlijk ook goed vertaald. Maar ik hou voor mezelf de ziel er in. Mijn ziel, dat is mijn diepe kern, mijn diepste wezen. Mijn ziel dat is wie ik werkelijk ben. Mijn ziel is hoe ik bedoeld ben. Ik word daar het diepst geraakt, het dringendst aangesproken. Ik denk dat de huidige discussies en inzichten over gender ons kunnen helpen te begrijpen wat de ziel van een mens is en betekent. Want soms schuurt het als je ziel en je lichaam niet op elkaar passen. Ik kom daar nog op terug. Je diepe zelf, je geheime zelf, je kostbare zelf, in de oude Bijbeltaal heet dat je ziel. En jouw ziel is kostbaar in de ogen van de Eeuwige die door Jezus “zijn Vader” wordt genoemd. En wat betekent dan in dat woord van onze Heer “rust voor je ziel”? Om dat te begrijpen neem ik jullie mee naar het fundamentele verhaal van de schepping waar geschreven staat dat God de ziel in de mens geblazen heeft, de levensadem. Zo wordt een mens een levend wezen, een mens voor Gods aangezicht, een mens met een ziel. En waar loopt heel de schepping op uit. Gemakkelijk en vlug denken wij dat de hele schepping om de mens gaat. De mens is de kroon op de schepping. Maar de schepping loopt niet uit op de mens. De kroon op de schepping is de sabbat, de zevende dag waarop de planten, de dieren, de mensen rusten. Dat is je doel en je bestemming. Rust voor je ziel betekent: Je komt tot je bestemming. Je mag zijn zoals God je geschapen heeft. Je mag er zijn. Kind, door God bemind en voor het geluk geschapen. Je leeft in overeenstemming met Gods bedoeling. Je leeft in harmonie met je diepste zelf, je leeft in harmonie met de Eeuwige. Om dat te bereiken, zegt Jezus, moet je Mijn juk op je nemen en van Mij leren. Maar wat is dat juk van Hem dan? Wat betekent dat? Het “juk” is een bekend beeld voor het op je nemen van Gods Thora. Wat Jezus doet is als een rabbi mensen uit nodigen om bij Hem in de leer te gaan. Jezus is een leraar wiens leer weldadig is voor wie vermoeid is en naar rust verlangt. Heeft Hij dan een andere leer dan de wijzen en verstandigen, de schriftgeleerden en prelaten van zijn tijd. Nee. Hij leert dezelfde Thora waaraan Hij geen tittel of jota verandert. Maar hij doet het zo dat mensen opademen en leven. Hij doet het zo dat de mensen ervaren: Ik kom tot mijn recht. Ik kom tot mijn bestemming. Dat was van meet af en is tot op vandaag de bedoeling van de Eeuwige met zijn schepping. Je moet bij mij zijn, zegt Jezus, want mijn juk is zacht en mijn last is licht. Het lijkt haast een reclamepraatje. Is het misschien ook wel een beetje maar dan met een diepe ondertoon. Het woord zacht, in het grieks chrèstos, klinkt haast als christos. het juk van deze rabbi, is het juk van de Messias die Zelf alle last en lijden heeft gedragen om ons het leven voor Gods aangezicht te gunnen. Het goede leven voor ons allemaal. Dat is de bedoeling van het juk, dat is de bedoeling van de wet. Bestaan er ook harde jukken in plaats van het zachte, christelijke juk. Ja, jammer genoeg, verdrietig genoeg bestaan die in de wereld en ook in de kerk. Eerder stipte ik even aan dat het zo kan schuren als je ziel niet in overeenstemming is met je lichaam of als je ziel niet past in het voorgebakken morele patroon. Wat zijn er dan in de kerk harde jukken opgelegd, niet te tillen geboden. Nu vandaag zijn we ons dat meer bewust en tegelijk moeten we alert blijven. Zijn onze regels bedoeld voor het heil van de mensen en functioneren ze zo ook? Of moet het anders, beter, zachter, christelijker? Het zachte juk van Jezus leert ons dat jouw afgematte ziel mag opademen en leven en die andere ziel, die gefnuikte, gekwetste ziel mag dat ook. Bestaan er ook harde jukken in de wereld. Ik hoef maar te verwijzen naar de toeslagenaffaire om mijn punt te maken. Wetten worden gebruikt om de macht te stutten en mensen te knechten. In de krant stond het zoveelste bericht dat een vluchtelingenschip op de middellandse zee kapseisde voor de ogen van de grenswachten en tientallen wanhopige mannen, vrouwen en kinderen reddeloos verdronken. Illegale migranten moeten zich aan de wet houden en wegblijven. Toevluchtzoekende zielen wordt een keihard juk opgelegd Het zoveelste schip. We raken afgestompt. Niet meer dan een rimpel in de vijver van de Europese politiek. Maar mijn ziel huilt. Mijn ziel die weet van het zachte juk van onze Heer wordt geraakt door het diepe leed van al die zielen in nood die creperen onder het harde juk van de kille macht die nood bestempelt als illegaal en toevlucht als ongewenst. Mijn ziel huilt om kwetsbare mensen in de knel. Mijn ziel huilt als ik hoor en zie hoe onze aarde zucht en steunt onder de winzucht van ons mensen. De zorg om hen neemt de Heer niet van mij af. Hij belooft mij rust voor mijn bezorgde, geraakte ziel. Maar hij belooft mij geen pantser waardoor alle leed en nood van mij afglijdt. Hij geeft mij rust door mij een zacht juk op te leggen. Ik wordt door Hem gezien in al mijn kwetsbaarheid. De nood van heel de wereld kan ik niet dragen. Dat niet. Maar ik wordt door Hem wèl geroepen om in zijn Geest te leven en te doen wat in mijn vermogen is. En hij draagt samen met mij dat juk totdat de volle sabbatsrust gekomen is. Rust voor mijn ziel die geborgen is in Gods liefde. Door de eeuwen heen hebben mensen gezocht naar rust voor hun ziel. En alle spirituele tradities hebben daar wegen voor aangereikt. Het zijn vaak wegen die je leren overbodig bezit, schone schijn en klatergoud los te laten. Seculiere mensen zoeken het in zen en mindfulness. Weg van de wereld. Terug naar jezelf. Zoeken naar wat echt is en puur. Het is allemaal goed en waardevol In de kerk hebben wij de weg van de liturgie. In de kerk vieren wij van week tot week dat de Heer met ons is en zingen wij in geloof dat Hij groter is dan ons tekort en de bron blijft van onze hoop. In de kerk vind ik in de kostbare traditie, de overgeleverde woorden, de gemeenschap met elkaar rust voor mijn ziel. Het is de rust die nu al proeft wat ooit eens zijn zal. God woont bij de mensen, de aarde bloeit, de schepping komt op adem. Soms beleef ik dat heel diep in een weergaloos schoon gezongen kyrie en een juichend gloria. Balsem voor de ziel. En soms meer nog in het stille gebed van de getijden, de wandeling in Gods natuur, de stilte die open maakt. Het is een rust die ons niet weghaalt uit de wereld maar moed en hoop geeft in de wereld. Ik kan mij zo zorgen maken over de weg van mijn kinderen en over de leegheid van de heersende cultuur, over de verleiding van geld en de armoede van mensen. Maar met zorgen maken help ik niemand en doe ik Christus onrecht. Hij vraagt van jou en mij om vanuit zijn liefde te leven in deze wereldtijd. Dat is het juk, het zachte juk dat hij ons oplegt. Amen.