februari 2017
Het zogenaamde “premiersdebat” tussen Mark Rutte en Geert Wilders, lijsttrekkers van politieke partijen die het hoogst scoren in de peilingen voor de verkiezingen van 15 maart, gaat niet door. Ik ben daar absoluut niet rouwig om. Integendeel. De suggestie dat wij een premier kunnen kiezen is in ons Nederlands staatsbestel een valse suggestie. Amerikanen, Fransen, Turken en Russen kunnen een president kiezen. Wij kunnen dat niet. Wij kiezen een parlement. Wij kiezen een volksvertegenwoordiging. Die volksvertegenwoordigers wijzen een of meer leden uit hun midden aan om een regering te vormen. Die regering heeft een voorzitter. Die noemen wij de “minister-president” of de “premier”. Maar hij is niet de baas. Hij kan bijvoorbeeld ministers niet benoemen of ontslaan. Presidenten kunnen dat vaak wel. Hij kan het niet. De volksvertegenwoordigers kunnen het wel. De volksvertegenwoordigers kunnen een minister wegsturen omdat ze het vertrouwen verloren hebben dat hij zijn werk goed doet. De volksvertegenwoordigers hebben in ons land de hoogste macht en het laatste woord.
Wat ik nu best goed vind is dat in ons parlement het hele volk vertegenwoordigd is. Dat hebben we te danken aan het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging. Dat hele volk moet dan wel gaan stemmen. Dat is nog wel een ding want veel mensen vinden het best lastig om goede volksvertegenwoordigers te kiezen. Dat komt omdat er zoveel partijen zijn die om de gunst van de kiezer strijden. En het komt ook omdat mensen teleurgesteld zijn dat hun partij niet de absolute meerderheid heeft en dus compromissen moet sluiten bij het vormen van een regering. Dat vinden sommige mensen dan kiezersbedrog. Ik vind dat niet. Ik vind het prima dat de partij die mijn stem gekregen heeft compromissen moet sluiten. Want dat kan niet anders als je met zijn allen wilt samenleven in een land.
Dat stelsel van evenredige vertegenwoordiging in een parlementaire democratie ligt van alle kanten onder vuur. De columnist Ephimenco pleit voor een districtenstelsel met een of twee ronden zodat er een duidelijker meerderheid komt. Ik snap dat niet. Juist die “meerderheid” leidt tot rampen zoals die nu in de VS onder Trump dreigen te gebeuren. Gelukkig zijn daar de constituties sterk. Amerika is Rusland niet.
Populisten willen een duidelijke leider die alle ongenoegen goed kan verwoorden en die vervolgens in een regering alle verwachtingen die hij heeft gewekt waar mag maken. Ik wil dat liever niet. Ik heb liever een regering die van compromissen aan elkaar hangt, die rekening moet houden met minderheden en die ingeperkt wordt door de rechtsstaat. Want alleen op deze manier wordt er rekening gehouden met de belangen van het hele volk en niet met die van een toevallige meerderheid alleen.
Mijn stem gaat naar een partij die in ieder geval pal staat voor de rechtsstaat en het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
