augustus 2014
In een van de mooiste psalmen van de Bijbel, psalm 139, staat een lelijk vers. Het is vers 21 waar staat geschreven: Zou ik niet haten wie u haten, HEER, / niet verachten wie tegen u opstaan? ? Ik haat hen, zo fel als ik haten kan.
Waar die haat toe kan leiden staat even eerder geschreven, namelijk in psalm 137: Babel, weldra wordt je verwoest. / Gelukkig hij die wraak zal nemen en jou doet wat jij ons hebt gedaan. / Gelukkig hij die jouw kinderen grijpt / en op de rotsen verplettert.
In onze dierbare psalmen zit ook onverhulde haat en onverbloemde wraakzucht. De wortel van die haat en wraakzucht is (on)heilige verontwaardiging over wat mensen is aangedaan, wat ons zelf is en wordt aangedaan.
De wortel van het geweld in het geloof is heilige verontwaardiging die onheilig wordt wanneer ze niet wordt getemd en ten goede gekeerd.
Tegenwoordig worden wij met nietsontziend godsdienstig geweld geconfronteerd van de kant van ISIS of de Islamitische Staat. Allah is groot en dood aan de ongelovigen. Volgens velen heeft deze boeven- en moordenaarsbende niets met de Islam te maken. Maar dat is te gemakkelijk. Onder de Isis-strijders en sympathisamenten zijn veel vrome moslims die putten uit de bronnen van hun traditie. Liet de profeet Mohammed niet zevenhonderd joden doden in Medina als ooit de profeet Elia 450 profeten van Baäl bij de beek Kidron? De zelfbenoemde kalief van de Islamitische staat hield een toespraak die voor een groot deel een citaat was van een van de eerste kaliefs in de Islam. Het is niet moeilijk om gruwelijk geweld godsdienstig te legitimeren In de bronnen zit heilige verontwaardiging die onheilig is geworden omdat ze niet wordt getemd.
Maar hoe doe je dat: Onheilige verontwaardiging temmen. Als de brand eenmaal is uitgebroken kan je niet veel anders meer dan met groot materieel blussen. Zo versta ik het huidige gewapende optreden om onschuldige minderheden in Irak te beschermen tegen brute moordenaars.
Maar dat is uiteindelijk niet de manier. Onheilige verontwaardiging tem je niet met geweld van buitenaf. Dat moet van binnenuit worden getemd.
Een mooi voorbeeld daarvan vind je in dezelfde psalm 139 waarvan ik het een na laatste vers heb geciteerd. De daarop volgende laatste verzen luiden:
Doorgrond mij, God, en ken mijn hart,
peil mij, weet wat mij kwelt,
zie of ik geen verkeerde weg ga,
en leidt mij over de weg die eeuwig is.
De eeuwige weg is voor christenen de weg van Christus die zei: Steek uw zwaard in uw schede want wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen. Nogal eens in de geschiedenis zijn christenen dat helaas vergeten.
Radicale en gewelddadige godsdienstige bewegingen als de Islamitische Staat zuigen gekwelde, onzekere en ontspoorde lieden aan. En soms zijn het recalcitrante losgeslagen pubers in Nederland die verschrikkelijke dingen roepen terwijl ze van hun gezond niet weten. Er bovenop slaan helpt uiteindelijk niet. Wijze ouders, leermeesters, straatcoaches die zelf ook de bronnen van hun geloof kennen en oog hebben voor de nood kunnen wel helpen. Ik ben blij met iedere imam die jongeren serieus neemt en hen vanuit de bron barmhartigheid en liefde leert.
.
.
